Raport powstał jesienią 2021 r. we współpracy Polek w Medycynie i Będąc Młodym Lekarzem.
Spis treści:
Add a header to begin generating the table of contents
Kto wziął udział w badaniu
W badaniu będącym efektem współpracy inicjatywy Polki w Medycynie i zespołu portalu Będąc Młodym Lekarzem, wzięło udział 1340 uczestniczek i uczestników. Dominowały kobiety (95,4%), odpowiedzi udzieliło również 55 mężczyzn (4,1%).
Medyczki biorące udział w badaniu były najczęściej w wieku 23-27 lat (46%) oraz 28-32 lat (21,9%) i najczęściej wykonywały zawód lekarki (73,4%); ⅓ z nich była jeszcze na studiach. Pozostałe zawody medyczne, które wzięły udział w badaniu to: pielęgniarki, fizjoterapeutki, położne, lekarki dentystki, diagnostki laboratoryjne, ratowniczki medyczne, farmaceutki i elektroradiolożki.
Skala problemu
Najważniejszymi pytaniami, które zadałyśmy w ankiecie, były te dotyczące skali problemu dyskryminacji kobiet w środowisku medycznym w Polsce. Według aż 82,6% respondentek, dyskryminacja jest powszechnym problemem w ochronie zdrowia w Polsce, a 73,5% spotkało się z nią osobiście w pracy lub podczas studiów medycznych. Co więcej, w 90,7% przypadków pierwsze spotkanie z dyskryminacją nastąpiło już w trakcie studiów.
Wyniki pokazują, że medyczki uznawały dyskryminację kobiet za powszechny problem niezależnie od miejsca pracy (szpital kliniczny w porównaniu do nieklinicznego) oraz wyboru specjalizacji zabiegowej lub niezabiegowej natomiast indywidualne doświadczenie dyskryminacji istotnie częściej dotykało kobiety pracujące na bloku operacyjnym (85,4%) w porównaniu do kobiet wykonujących pracę niezwiązaną z operatywą (75,6%).
Formy dyskryminacji
Najczęściej doświadczane osobiście formy dyskryminacji kobiet dotyczyły:
- stereotypowych wypowiedzi, żartów i komentarzy – spotkało się z nimi 72,8% wszystkich respondentek,
- komentarzy i zachowań związanych z naturą i fizjologią kobiet – 68,6%,
- uwag dotyczących wyglądu – 64,8%,
- delegowania do czynności pod pretekstem “kobieta zrobi lepiej” – 59,1%.
Kto jest sprawcą dyskryminacji?
Sprawcami dyskryminacji najczęściej byli mężczyźni – nauczyciele akademiccy (76,8%), pacjenci płci męskiej (74,4%) i współpracownicy płci męskiej (69,5%). Dyskryminowały również kobiety, najczęściej będące współpracowniczkami (32,2%).
Jakie skutki ma dyskryminacja?
⅓ z tych kobiet, które doświadczyły dyskryminacji, z obawy przed nią bądź z powodu przekonania, że „nie jest to dziedzina dla kobiet”, zdecydowała się na wybór innej specjalizacji. Co więcej, kolejna ⅓ medyczek była świadkiniami zmiany ścieżki zawodowej przez inną kobietę z tego powodu. Aż 64,4% respondentek doświadczających dyskryminacji przyznało, że przynajmniej jednokrotnie nie wyraziło swojego sprzeciwu wobec dyskryminujących zachowań z obawy przed potencjalnymi konsekwencjami.
- Częste spotykanie się z dyskryminacją, może sprawiać, że kobiety będą mniej czujne na jej przejawy, nie będą reagowały na zachowania dyskryminujące, nie będą też wspierały swoich koleżanek w trudnych sytuacjach związanych z nierównym traktowaniem
Aneta Machnio, psycholog i doradca ds. edukacji i rozwoju.
Matki medyczki
Wśród kobiet pracujących zawodowo, 48,2% otrzymało pytanie o plany macierzyńskie na rozmowie o pracę, pomimo faktu, że pracodawca nie ma przecież prawa go zadać:
- Niezgodne z prawem jest pytanie kobiety o plany reprodukcyjne w trakcie rozmowy kwalifikacyjnej (…). Wyjątek stanowi sytuacja, gdy rekrutacja jest prowadzona na stanowisko pracy, na którym kobieta w ciąży nie może pracować
Katarzyna Syroka-Marczewska, dr nauk prawnych
Ponadto 43,6% medyczek, które są matkami, doświadczyło nieprzestrzegania przez pracodawcę praw pracowniczych związanych z ciążą, karmieniem piersią i byciem rodzicem małego dziecka.
Jak zapobiega się dyskryminacji?
Tylko 13,2% kobiet deklaruje, że w jej miejscu pracy lub nauki podjęto działania celem przeciwdziałania dyskryminacji, natomiast aż 77,6% respondentek nie wie, gdzie zgłosić się po pomoc w przypadku doświadczenia dyskryminacji. Za potrzebą szkoleń antydyskryminacyjnych opowiedziało się 91,1% kobiet (i tylko 52,5% mężczyzn).
Autorki raportu
Raport został przygotowany przez zespół Polek w Medycynie – lek. Małgorzata Osmola, Aleksandra Gładyś, lek. Klaudia Gutowska oraz zespół Będąc Młodym Lekarzem – Justyna Danel, lek. Hanna Kozłowska, lek. Katarzyna Gugała.
W opracowywaniu ankiety udział brali również: mgr Aneta Machnio (psycholog, doradca ds. edukacji i rozwoju w medycynie), dr Magdalena Flaga-Łuczkiewicz (psychiatra, psychoterapeuta), lek. Wiktor Smyk (BML).
Za komentarze eksperckie dziękujemy: dr n. pr. Katarzynie Syroce-Marczewskiej (adwokatka, nauczycielka akademicka, pracowniczka naukowo-badawcza), mgr Anecie Machnio (psycholog, doradca ds. edukacji i rozwoju w medycynie) oraz dr n. med. Kalinie Jędrzejko (chirurżka, w social mediach znana jako Panna Chirurg).
Pełen raport jest dostępny w trzech częściach na portalu Będąc Młodym Lekarzem: (cz. I, II, III).
Autorki badania: od lewej lek. Klaudia Gutowska, lek. Małgorzata Osmola, Aleksandra Gładyś,
Justyna Danel (BML) lek. Katarzyna Gugała (BML) oraz lek. Hanna Kozłowska (BML)
